فتاح پیرویان Fattah Peiravian
چکیده
صنعت بانکداری ایران به عنوان پل ارتباطی میان عرضه و تقاضای متابع پولی، به سبب وجود نیروهای رقابتی با تحولات گسترده ای رو به رو شده است. جهت بقا در این شرایط ناپایدار و متلاطم، آگاهی از وضعیت نیروهای رقابتی در هر زمان راهگشاست. هدف تحقیق حاضر شناسایی و تحلیل وضعیت نیروهای رقابتی موثر بر صنعت بانکداری قشم که منطقه آزاد است و رقابت در مبادلات بازرگانی سطح بالایی است. در بازه زمانی (۱۳۹۰-۱۳۸۰) میباشد. بدین منظور از مدل ترکیبی پنج نیروی پورتر و فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) استفاده شده است. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی است و داده ها به صورت پیمایشی گردآوری شده است. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه مدیران و کارشناسان شعب بانکهای فعال در جزیره قشم هستند. تعداد ۳۲ پرسشنامه براساس فرآیند تحلیل شبکه ای طراحی و بین همه آنان توزیع شد. یافته های تحقیق نشان میدهند شاخص کلی رقابت ( اSIC) در صنعت بانکداری جزیره قشم افزایش یافته است. همچنین با حرکت از سال ۸۰ تا سال ۹۰ شاخصی رقابت چانه زنی مشتریان (rmrtاSIC) و تامین کنندگان بیش ترین مقدار و تهدید تازه واردین کمترین مقدار است. بدین معنی که به طور کلی شاخص رقابت در صنعت بانکداری جزیره قشم افزایش یافته است و بیشترین تهدیدی که بانکها و موسسات عالی با آن مواجه هستند مربوط به قدرت چانه زنی مشتریان و تامین کنندگان است.
مقدمه
در اقتصاد امروز صنعت بانکداری به عنوان یک سیستم حامی اقتصاد که نیازهای پولی سایر بخشی ها را پاسخ میدهد، مطرح شده است ( Ellis et al, 2011. 28 and Dincer et al, 2012. 153 I
) به گونه ای که دولت ها از طریق دخالت در این بازار پولی، بازار سرمایه را بهبود میبخشد .بانک ها نقش مهمی را در زندگی اقتصادی ملی ایفا می کنند. به این صورت که از طریق قرض گرفتن و وام دادن قرآیند تولید، توزیع، تبادل و مصرف ثروت را فراهم میکنند ( ۲۰۱۲:Dincer et al /153). با این وجود، تحولات بزرگ و انقلاب گونه مالی به همراه پیشرفتهای تکنولوژیک، جریان سریع و کارامد اطلاعات و رشد سطح آگاهی مصرف کنندگان سیب ایجاد یک فضای رقابتی در عرصه بانکداری جهان شده است (۲۰۱۵ ,Apergis). در این فضای جدید بانک هایی موفق خواهند شد که توان انجام عملیات دارند و خود را با آن سازگار نمایند. در همین راستاد در طول دهه گذشته صنعت بانکداری ایران نیز با تغییرات اساسی بسیاری؛ مانند آزادسازی اقتصادی، مقررات حکومتی ” و پیشرفتهای فناوری ” مواجه شده است. این تغییرات سبب شده که ساختار دهی مجدد، به طور گسترده در صنعت بانکداری کشور صورت بگیرد ( ۲۰۱۰ ,Arionlandi et al). همچنین اجرایی شدن سیاستهای کلی اصل ۴۴ ورود بانک های خصوصی به بازار و برنامه های اصلاحی بانک های دولتی، رقابت در این صنعت را افزایش داده است. از سوی دیگر این صنعت نیروی قدرتمندی را از سوی صنایع رقیب حسی میکند (کرمانشاه و عبیدی، پژوهان و شفیعی ، ۲۷ ۳۸: ۸۳). به گونه ای که سرمایه گذاری در بخش بازارهای مالی، اوراق قرضه دولتی و تقاضای سفته بازی به دلیل بازدهی تقریباً قطعی در شرایط بازار ایران، به عنوان جدی ترین رقیب سپرده گذاری در بانک های کشور محسوب میشوند (رشیدی، ۳۸۷ ام ۳۵ و مصالحی و همکاران، ۳۹۳ اثر ۳۰). به طور کلی این عوامل سبب تحولات عظیم؛ از قبیل ایجاد شفافیت در اطلاعات، افزایشی رقابت بین بانکی، توسعه بانکداری الکترونیک، اشتغال زایی، تنوع در سوددهی، معرفی حساب ها جدید و ایجاد بانکداری بدون ربا در صنعت بانکداری کشور شده است.
بر این اساس آگاهی از وضعیت نیروهای رقابتی موثر بر صنعت بانکداری به عنوان مهمترین پل ارتباطی میان عرضه و تقاضای منابع پولی و سایر بخشهای اقتصادی، ضروری است. (سوری و همکاران ۳۹۰ال ۶ا ا). لذا هدف تحقیق حاضر بررسی و تحلیل وضعیت نیروهای رقابتی صنعت بانکداری جزیره قشم طی بازه های زمانی (۸۰-۹۱) با توجه به مدل ترکیبی پنج نیروی پورتر و فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) میباشد.
