فتاح پیرویان Fattah Peiravian
هدف: امروزه در ایران به علت رواج سرمایه گذاری های نهادی با استفاده از اهـرم شـرکتهـای هلـدینگی، اهمیـت بنگـاههـای مـادر دوچندان شده است. یکی از ویژگی های متمایز این سازمان ها، سبدی از کسب وکارهای متنوع است که سـتاد مرکـزی آن را مـدیریت می کند. پرسش اساسی این است که ستاد مرکزی برای موفقیت کل شرکت باید چه نقش هایی را ایفا کند. از این رو، هدف از پژوهش حاضر، تبیین مداخله ها و نقش های ستاد مرکزی بنگاه های مادر ایرانی در کسب و کارهای تابعه است.
روش: روش این پژوهش مطالعه موردی چندگانه است. موردهای بررسی شده در این پژوهش به صورت هدفمند انتخاب شده انـد کـه دو ستاد مرکزی در بنگاههای مادر وابسته به یکی از نهادهای حاکمیتی با فعالیتهـای اقتصـادی هسـتند. در ایـن پـژوهش، از منـابع داده های مختلفی همچون اسناد بایگانی، مستندها، مشاهده مشارکتی و مصاحبه با ۱۵ مدیر ارشد در ستاد مرکزی استفاده شده است و داده ها از طریق روش تحلیل محتوا، تحلیل شده اند
. یافته ها: بر اساس یافته های پژوهش، چهار نقش در قالب ۲۲ مداخله و بیش از ۵۵ فعالیت برای بنگاههـای مـادر ایرانـی نشـان داده شده است که عبارتند از:
«پیشگیری کننده از زیـان»، «مـدیر کسـب وکارهـا»، «خلـق کننـده ارزش» و «تخریـب کننـده ارزش». از نوآوری های این پژوهش، می توان به تبیین فعالیتهای «قدرت چانه زنی بنگاه مادر با نهادهای دولتـی» ذیـل مداخلـه «دارایـیهـای بنگاه» و همچنین «اعمال سیاستها و قوانین مخرب و محدودکننده» و «فشار به کسب وکارها بـرای اخـذ نقـدینگی» ذیـل مداخلـه «مداخله های مخرب و اعمال محدودیتها» اشاره کرد.
نتیجه گیری: تمام نقش های ستاد مرکزی به خلق ارزش منجر نمی شـوند و در مـواقعی مداخلـه هـای آنـان فقـط از تخریـب ارزش جلوگیری می کند (نقش پیشگیرنده). گاهی ستاد مرکزی عامل «تخریب ارزش» در واحدهای کسب وکار میشود که عمده دلیـل آن، شناخت ناکافی ستاد مرکزی از عوامل موقعیتی کسب وکارهای تابعه است، به گونهای کـه اگـر هـر یـک از فعالیـتهـای خلـق ارزش به درستی صورت نگیرد، به تخریب ارزش منجر خواهد شد. کلیدواژهها: بنگاه مادر ایرانی، ستاد مرکزی، مداخله ها، نقشها، خلق ارزش، تخریب ارزش.
در این باره به مدیران ستاد مرکزی پیشنهاد می شود به منظور خلق ارزش بیشتر در کسـب وکارهـای تابعـه، تـا حـد امکـان تصمیم های مهم و تأثیرگذار بر عملکرد را تفویض کرده و از اعمال محدودیتهای بازدارنده بر آنها خودداری کنند.
